NEN-ISO 45003 Psychosociale gezondheid en veiligheid op het werk
Bron: NEN -
19 september 2023
- Breed gedragen afspraken bevorderen het vertrouwen
- Dankzij afspraken over begrippen en definities wordt PSA breed inzetbaar
- Dankzij normalisatie is er een gelijk speelveld voor alle partijen
NEN-ISO 45003 is recent gepubliceerd en is een leidraad voor een structurele aanpak van werkdruk en ongewenste omgangsvormen op de werkvloer. NEN-ISO 45003 hanteert - net als de Nederlandse Arbowet - de plan-do-check-act aanpak maar doet daarnaast meer. De norm beschrijft de kritische succesfactoren voor het creëren van een gezonde en veilige werkplek. De psychologische gezondheid en veiligheid moeten - zo stellen de normen - Chefsache zijn. Daarnaast zijn consulatie en participatie van de werknemers bij alle fases cruciaal.
Het eerste exemplaar van de Nederlandse vertaling van ISO 45003 voor het managen van risico’s op werkdruk en ongewenste omgangsvormen is op 12 september uitgereikt aan Kitty Jong, vicevoorzitter van FNV (ook namens CNV) en Anne Megens, directeur Beleid en Advies van werkgeversvereniging AWVN. Dit gebeurde tijdens een platformbijeenkomst Psychosociale arbeidsbelasting die georganiseerd werd door NEN.
Werkdruk en ongewenste omgangsvormen zijn in toenemende mate oorzaak van uitval en verzuim. In het eerste kwartaal van 2023 viel ruim 26 procent van het totaal aantal verzuimdagen in de categorie psychisch verzuim. Als deze stijging doorzet, verwacht Arbo Unie dat in 2030 ruim een derde van de werkenden zal uitvallen door stressgerelateerde klachten.
Voorbeelden
Het probleem is bekend en het bedrijfsleven wil er ook best wel iets aan doen. Alleen is het lastig om een en ander gestructureerd aan te pakken en, beter nog, te voorkomen. ISO 45003 kan hierbij helpen. Bijvoorbeeld omdat er in de norm risico’s beschreven staan waar je je als leidinggevende bewust van moet zijn en van maatregelen die een organisatie daartegen kan nemen. De norm is van toepassing op grote en kleine organisaties in alle branches. ISO 45003 is van nut voor werkgevers, HR managers, bedrijfsartsen, Arbo-artsen en vakbonden.
Rol van leidinggevenden
Vaak zijn leidinggevenden niet goed op de hoogte van wat er op de werkvloer gebeurt, terwijl ze wel verantwoordelijk zijn. Anne Megens van AWVN schetste een voorbeeld uit de transportwereld. Steeds meer vrouwen kiezen voor het beroep van vrachtwagenchauffeur. Helaas stopt een groot deel van de vrouwen na korte tijd. Dit komt mede door de mannencultuur, die zich voornamelijk afspeelt buiten het zicht van de leidinggevenden. Niet voor niets bevat ISO 45003 een hoofdstuk over leiderschap en betrokkenheid.
Gedragswetenschapper Mirea Raaijmakers gaf mooie voorbeelden van de invloed van de sociale omgeving op bedrijven. Zij vertelde aan de hand van het gedrag van de voorzitter van de Spaanse voetbalbond Rubiales, hoe een bedrijfscultuur ervoor kan zorgen dat bepaald gedrag toelaatbaar lijkt te zijn. Dergelijke risico’s staan beschreven in ISO 45003 en helpen bedrijven ermee aan de slag te gaan.
In gesprek blijven
Dat aan de slag gaan met het onderwerp belangrijk is, was ook de boodschap van Kitty Jong van vakbond FNV. Zij benadrukte dat de norm geen afvinklijstje is, maar een hulpmiddel om afspraken te maken en met elkaar in gesprek te blijven.
Aanvulling
ISO 45003 is een aanvulling op de al eerder gepubliceerde ISO 45001 ‘managementsysteem voor gezond en veilig werken’. Volgens ISO 45001 moeten organisaties de doelen voor veiligheid en gezondheid afstemmen op de specifieke gevaren, risico’s en kansen. ISO 45003 is een verdieping daarvan voor het managen van psychosociale risico’s op het werk. De ISO norm was al beschikbaar in het Engels. Met de vertaling maakt NEN de internationale expertise voor het managen van risico’s op psychosociale arbeidsbelasting nu beter toegankelijk voor arbeidsorganisaties in Nederland.
Meer lezen over PSA? Er is onlangs een speciaal NEN Platform PSA opgericht: https://www.nen.nl/arbeid-veiligheid/gezond-veilig-werken/platform-psychosociale-arbeidsbelasting
Praat mee
In de normcommissie managementsysteem gezond en veilig werken van NEN werken we gezamenlijk aan (internationale) richtlijnen om de werkvloer een gezondere en veiligere plek te maken voor werknemers. Deelname aan de commissie betekent dat je in contact komt met vakgenoten, (internationale) experts en organisaties. Je krijgt inzicht in actuele ontwikkelingen en blijft op de hoogte van relevante regelgeving en toepassing van normen op het gebied van managementsystemen voor gezond en veilig werken.
Ben je geïnteresseerd in de commissie of wil je meer informatie over de normcommissie of het normalisatieproces in het algemeen? Neem dan contact op met:
Margot Verbeek
Programmamanger PSA
015-2690180
iiv@nen.nl
Wil je dit nieuwsbericht verder delen?