In gesprek met Yuriy Ivanko “Never give up, never!”over Kiev, de waanzin van de oorlog, de vlucht met zijn gezin, zijn toekomst in Nederland, PwC en de onzekere toekomst
Yuriy (42) werkt op dit moment (tijdelijk) als Senior Manager bij PwC in Nederland. Zijn eigen consultancybureau Risk Insitute in Kiew moest hij na de inval door Rusland noodgedwongen achterlaten. De activiteiten liggen stil en zijn medewerkers/collega’s zijn ook gevlucht of in de oorlog betrokken geraakt. Eerder werkte hij voor verzekeraars Lemma-Vitae en ASKA-Life in de Oekraïne. Hij is al vele jaren voorzitter van de Oekraïense actuariële beroepsvereniging.
Interview: Anno Bousema, partner Financial Assets Actuarial Executive Search.
Dit is het 11e interview in een reeks persoonlijke gesprekken met actuarieel professionals, die gepubliceerd worden op actuaris.nl en LinkedIn.
Voor het interview heb ik met Yuriy onder zonnige omstandigheden afgesproken op het terras van restaurant De Veranda in Amsterdam, nabij De Bosbaan. Ik spreek hier regelmatig af met opdrachtgevers en kandidaten, en zie hier vaker collega-headhunters discreet en omzichtig vertoeven met relaties. Ons gesprek wordt bepaald door de oorlog in Yuriy’s thuisland Oekraïne. Hij is met zijn gezin voor het oorlogsgeweld gevlucht en via Polen en Duitsland in Nederland geland. Ze hebben een lange en barre reis achter de rug, we hebben allemaal de beelden gezien van de miljoenen die ook een veilig heenkomen zochten. Het gezin verblijft nu in Hamburg, maar Yuriy heeft zijn voorlopige toekomst in Nederland gevonden. Hij heeft uiteindelijk een onderkomen in Haarlem kunnen bemachtigen, waar hij vanaf juni zal gaan wonen. Maar we beginnen in 2004, als ik Yuriy voor het eerst ontmoet in Kiew, toen de verhoudingen met Rusland weliswaar gespannen, maar nog niet explosief en geëscaleerd waren.
Yuriy ken ik vanuit mijn tijd als directeur van de European Actuarial Academy (EAA), een samenwerkingsverband tussen de Duitse, Oostenrijkse, Zwitserse en Nederlandse actuariële verenigingen. De EAA richt zich op samenwerking op het terrein van educatie en ontwikkeling van actuarieel professionals in het midden en oosten, en intussen ook veel andere landen van Europa. Youri was toen al voorzitter van de actuariële beroepsvereniging in de Oekraïne en heeft samen met de EAA in 2004 een groot internationaal actuarieel seminar georganiseerd in Kiew. Plaats van handeling was een oud en statig torenhoog Stalinistisch hotel met klassiek houten lambriseringen en de geur van de communistische periode. Ook Ruud Kleynen, als Nederlandse vertegenwoordiger in de groep docenten, kan daar mooie verhalen over vertellen…
Yuriy en ik hebben door de jaren heen contact gehouden, onder andere via de oud voorzitter van de Duitse actuariële vereniging en gezamenlijke vriend, Martin Balleer. Hij bracht me een paar weken na de inval door de Russen opnieuw in contact met Yuriy, die op zoek was naar passend werk, bij voorkeur in Nederland.
Toen de oorlog op 24 februari van dit voorjaar uitbrak ging Yuriy uit van een regionaal conflict in het oosten van Oekraïne. Toen echter de Russen ook optrokken naar zijn woon- en werkplaats Kiev, maakte hij al vrij snel plannen om de hoofdstad te verlaten. Hij dacht eerst dat hij voor een week of twee zou moeten uitwijken om later weer terug te kunnen keren. Maar dat liep anders af, zoals we intussen weten. Hij is in zijn auto naar Lviv gereden; dat werd uiteindelijk door alle files, paniek en oponthoud een reis van 30 slopende uren. De grootste angst had hij voor zijn jongste dochters, van 3 jaar en 6 maanden. De kleinste kreeg geen borstvoeding meer, maar at nog geen ander voedsel. Elke stroomstoring of een tekort aan babyvoeding bracht haar in een levensbedreigende situatie. Ze kon nog niet eens zitten toen ze aan hun vlucht begonnen. Tijdens deze reis kreeg ze tanden en leerde ze al een beetje lopen. Al haar belangrijkste babygebeurtenissen gebeurden onderweg. Yuri bleef rustig met een focus op het welzijn en de veiligheid van zijn gezin. Als actuarieel professional dacht hij automatisch in scenario's, en koos het zekere voor het onzekere. Hij besloot in Lviv om samen met zijn vrouw en kinderen door te reizen naar Krakau in Polen. Daar vandaan is het gezin vervolgens daar Hamburg doorgereden, waar hen onderdak wachtte bij zijn broer, die al 15 jaar in Hamburg leeft. Yuriy mocht Oekraïne in tegenstelling tot veel andere mannen Oekraïne verlaten omdat hij de zorg voor vijf (ook jonge) kinderen heeft. Zijn dispensatie voor het leger voelt voor hem soms wel heel dubbel, maar aan de andere kant gaat zijn gezin hem boven alles. Yuriy verwacht overigens niet dat Rusland de oorlog wint, de motivatie van de soldaten van het voormalige broedervolk is bijzonder laag, in tegenstelling tot die van de Oekraïense militairen die hun eigen land met hand en tand verdedigen. Ik merk dat hij er niet al teveel over wil vertellen, maar de oorlog, die hij ervaart als complete waanzin, raakt hem diep. Met zijn gevluchte landgenoten en ook de familie en vrienden in Kiev communiceert en via Telegram en via TikTok. Deze populaire netwerken worden intensief gebruikt om nieuws uit te wisselen en op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in zijn geliefde thuisland.
Yuriy komt over als iemand een duidelijk doel heeft, heel goed weet wat hij wil. Hij heeft een langere horizon voor ogen, en denkt nu al vooruit, hoe erg de situatie in zijn moederland ook is. Hij kan daar zelf toch geen invloed op uitoefenen, deze grote machten, krachten en bewegingen zijn onvoorspelbaar. Hij verwacht een uitputtende oorlog, en zijn plan is daarom om voor een langere tijd in Nederland te verblijven. Dat geeft in deze omstandigheden de gewenste zekerheid en perspectief. Hij denkt niet dat hij en zijn gezin op korte termijn terug kunnen keren, de situatie zelfs in Kiev acht hij veel te gevaarlijk, de risico's zijn te groot. En daarom zoekt hij zijn heil de komende tijd in ons land. Hij koos bewust voor Nederland en niet voor Duitsland omdat de Engelse taal hier veel meer in gebruik is, en ook zijn achtergrond als consultant sluit veel meer aan bij de vraag in Nederland naar zijn expertise en ervaring. In Duitsland is een het aantal zelfstandige consultants namelijk lang niet zo groot als in Nederland. Veel Duitse actuarieel vakbroeders en -zusters werken bij verzekeraars. En Yuriy is een ras consultant. Hij wil ook duidelijk integreren in Nederland. Vanaf juni kan hij daarmee beginnen als versgebakken Haarlemmer...
Joeri komt uit een klein gezin, hij heeft nog een broer, die zoals al gezegd, in de 2e stad van Duitsland woont. Hij heeft zijn wiskundige aanleg niet van een vreemde want zijn pappa was ingenieur bij de overheid. Hij heeft hem sterk gestimuleerd om verder in het leven te komen, legde daarmee het fundament voor zijn opleiding en carrière. Zijn moeder werd geboren in Avdeevka in de regio Donetsk. Haar vader, de grootvader van Yuri, had vier oudere broers. Twee werden onderdrukt en doodgeschoten in de jaren '30. Een van hen was na zijn afstuderen aan de Oostenrijkse universiteit verantwoordelijk voor de aanleg van spoorwegen in Donetsk. De tweede had het bevel over een fabriek in Lviv. Een andere broer stierf tijdens de Tweede Wereldoorlog. De meeste mensen die in de regio Donetsk woonden, spraken overigens in die tijd Oekraïens. Zijn grootmoeder en haar drie zussen hebben de bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog overleefd. Ze ging studeren in Kiev en bleef daar om als ingenieur in een onderzoeksinstituut te werken. Haar school, die de Tweede Wereldoorlog heeft overleefd, werd in mei verwoest.
Op de strenge, klassieke en degelijke middelbare school is, zoals in het Oosten van Europa gebruikelijk, een zeer sterk wiskundige basis gelegd. Daarna is hij op de Taras Shevchenko National University of Kyiv de Masteropleiding Statistiek gaan doen, waarna hij het actuariële werkveld betrad. Later volgde nog zijn Master Actuariaat en Financiële Wiskunde. Omdat zijn expertise binnen de verzekeringswereld schaars was, kon hij zeer snel doorgroeien bij zijn eerste werkgever ASKA-Life, in de jonge zich ontplooiende verzekeringsmarkt. Hij werd meteen tot Chief Actuary benoemd. Bij zijn 2e werkgever Lema-Vitae komt hij al snel in de directie. Zo kreeg hij veel kansen om zich rap breed en diep te ontwikkelen. Tien jaar geleden is hij met zijn eigen consultancybedrijf begonnen, waarin hij met 5 andere kwantitatief professionals samenwerkt. Het bureau heeft in loop der jaren een uitgebreide klantportfolio opgebouwd, de adviesfocus ligt op employee benefits. Ze zijn erg succesvol en doen -bijzonder in de huidige omstandigheden- onder meer opdrachten voor het Ministerie van Defensie en ook voor energiebedrijven.
Oekraïne heeft een kleine actuariële beroepsvereniging. Waar in ons land met ruim 17 miljoen inwoners meer dan 2.000 actuarieel professionals lid zijn van het Actuarieel Genootschap, telt de actuariële beroepsvereniging in de Oekraïne, met ruim 44 miljoen inwoners, slechts rond de 40 leden, een groot contrast. Het op gang houden van de activiteiten van de vereniging komt neer op de schouders van een aantal gemotiveerde leden en is niet altijd gemakkelijk. De aanwas is klein omdat veel afgestudeerde wiskundigen en andere kwants al heel snel door buitenlandse data- en game bedrijven, die altijd op zoek zijn naar kwantitatief talen en heel goed betalen, worden weggekaapt voor de neus van verzekeraars. Er is dus een groot tekort, verzekeraars en pensioenfondsen hebben het bijzonder moeilijk om de goede mensen te vinden en te binden. De verzekeringsmarkt is trouwens ook niet heel groot omdat de bevolking door slechte ervaringen in het verleden weinig vertrouwen heeft in de financiële instituties. Er valt dus nog veel te winnen.
Toen Yuriy aangaf dat hij graag in Nederland wilde gaan werken, heb ik hem bij een tweetal consultancy firma’s voorgesteld. Uiteindelijk heeft PwC hem een aantal keren gesproken en een tijdelijke positie voor in principe een jaar aangeboden, en laat daarmee ook maatschappelijke betrokkenheid zien. Een stuwende rol heeft daarbij partner Jan Huug Lobregt gespeeld. Hij zag kansen voor Yuriy en heeft zich sterk gemaakt om hem een jaar aan PwC te binden. En zo is Yuriy met veel motivatie en plezier per 1 mei jl. begonnen. Hij ervaart een goede en inspirerende sfeer en wordt stap voor stap ingewijd in het Nederlandse actuariële domein. Hij zal met name opdrachten op het gebied van non life gaan doen. Hij heeft er veel zin aan en wil zich volledig inzetten om snel op stoom te geraken.
Yuriy geeft jonge startende actuarissen mee om vooral te kijken naar wat de kern van de vraag is van de omgeving. Wie wil jouw rekensommen, analyses en inzichten en waarom? Verdiep je in je opdrachtgever en zijn/haar behoefte en focus je vooral op de waaromvraag? En zoek dan naar de meest passende methode en oplossingsrichting. Leer de situatie dus heel goed kennen, oriënteer je eerst grondig en weet precies wat je opdrachtgever wil, en bedenk vervolgens wat kan ik betekenen? En ga dan pas aan de slag, probeer het complete beeld te ontdekken. Denk integraal, houd the big picture in het oog, bijt je niet teveel vast in details en denk zeker niet te zwart wit, zoek de nuance en het compromis, want de werkelijkheid is toch altijd weerbarstiger dan je denkt. Probeer je inzichten ook in begrijpelijke taal uit te leggen, voel je stakeholders en stakeholders aan. En ontwikkel naast technische ook je social skills en je andere persoonlijke competenties. Die zijn hard nodig voor je groei als actuarieel professional en je beroepscarrière. Pak je kansen, ga ervoor!
Welke ambities en dromen heeft Yuriy op dit uitzonderlijke en ontheemde moment in zijn leven? Hij wilde in de Oekraïne met zijn consultancy bedrijf meerdere landen gaan bedienen, onder andere Rusland. Maar dat daar is nu natuurlijk een dikke streep doorheen gehaald. Zijn idee is nu om als de situatie dat weer toelaat de professionele as Polen - Duitsland - Nederland te verbinden. Door de oorlogssituatie is dit proces door zijn komst naar Nederland op een ongewilde en bijzondere manier versneld. Hij is nu in Nederland en wil hier de komende tijd zijn vleugels uitslaan, hij is blij met zijn toekomst hier en ziet veel mogelijkheden. Over zijn levensmotto twijfelt hij geen moment: “Never give up, try to make the best of it.” In elke situatie is er altijd wel een oplossing te vinden. Hij geeft zijn levensmotto ook in de hartverscheurende en volkomen onvoorspelbare situatie en hoe moeilijk dat ook is, concreet handen en voeten. Ik neem mijn hoed hier diep voor af.
